Ψυχοσάββατα 2024 και κόλλυβα – Συνταγή από την Αναστασία μας
Ψυχοσάββατα 2024 και κόλλυβα – Συνταγή από την Αναστασία μας.
Για το 2024 το πρώτο Ψυχοσάββατο είναι στις 9 Μαρτίου 2024, το Σάββατο που μας έρχεται δηλαδή, ενώ το δεύτερο στις 22 Ιουνίου
και θυμόμαστε την συνταγή για κόλλυβα της Αναστασίας.
Τι είναι όμως τα Ψυχοσάββατα και ποιοί είναι οι συμβολισμοί τους ;
Σύμφωνα με την ορθόδοξη πίστη όλοι οι νεκροί είναι “κεκοιμημένοι”, δηλαδή κοιμούνται και θα ξυπνήσουν όταν έρθει η ώρα της Κρίσης.
Μαζί με τους ζώντες αποτελούν το σώμα της εκκλησίας μας. Σε αυτούς τους αδελφούς και πρόγονούς μας είναι αφιερωμένα όλα τα Σάββατα του έτους.
“Το Σάββατο είναι για την ψυχή και η Κυριακή για τη δόξα” έλεγαν κάποτε οι γιαγιάδες μας.
Υπάρχουν όμως και δύο Σάββατα τα οποία είναι αφιερωμένα στους κεκοιμημένους αδελφούς και προγόνους μας από καταβολής κόσμου.
Αυτά είναι το Σάββατο της Αποκριάς, δύο ημέρες μετά από την Τσικνοπέμπτη και το Σάββατο της Πεντηκοστής, το αποκαλούμενο
και Σάββατο της Σάλεσας ή της Ρουσσαλής.
Πολλοί νομίζουν ότι είναι Ψυχοσάββατο και το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής.
Ωστόσο την ημέρα εκείνη γιορτάζουμε το δια των κολλύβων θαύμα του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Για αυτό και φτιάχνουμε κόλλυβα.
Σύμφωνα με την παράδοση το πρώτο Ψυχοσάββατο οι ψυχές βγαίνουν από τον Άδη και έρχονται κοντά μας, ενώ το δεύτερο οι ψυχές επιστρέφουν στον κάτω κόσμο.
Για αυτό και οι πρόγονοι μας δεν ήθελαν να γυρίσει. Γιατί ένιωθαν ότι την ημέρα εκείνη ουσιαστικά έφευγαν από κοντά τους οι ψυχές των αγαπημένων τους προσώπων.
Το πρώτο Σάββατο έχει τοποθετηθεί την παραμονή της Αποκριάς γιατί η επόμενη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία και θέλουμε να παρακαλέσουμε
τον Ύψιστο να μη λησμονήσει την ημέρα Εκείνη τους αδελφούς μας. Ενώ η ημέρα της Πεντηκοστής συμβολίζει τη δημιουργία της εκκλησίας μας
που είναι το σύνολο ζώντων και κεκοιμημένων και αυτή την ενότητα συμβολίζει η συγκεκριμένη ημέρα.
Τα Ψυχοσάββατα φτιάχνουμε κόλλυβα τα οποία πηγαίνουμε στην εκκλησία για την ανάπαυση των ψυχών των αγαπημένων μας προσώπων.
Τα υλικά που βάζουμε έχουν τους συμβολισμούς τους.
Το στάρι συμβολίζει τις ψυχές των νεκρών, ενώ το ρόδι συμβολίζει τη λαμπρότητα του Παραδείσου μα και τα μπαχαρικά είναι τα αρώματα αυτού
του κόσμου αλλά και οι σταφίδες είναι η άμπελος. Ο Κύριος μας.
Ο μαϊντανός είναι η ευχή για ανάπαυση των ψυχών “εν τόπο χλοερό” ενώ τα ασπρισμένα αμύγδαλα συμβολίζουν τα οστά τα γεγυμνωμένα και την κοινή μας μοίρα.
Η φρυγανιά το ελαφρύ χώμα που σκεπάζει τους αδελφούς μας μα και η ζάχαρη μας θυμίζει τον γλυκό Παράδεισο, ενώ οι ξηροί καρποί τους απογόνους μας και τη ζωή.
Η δική μου συνταγή για κόλλυβα έχει μια ιδιαιτερότητα. Η ζάχαρη είναι σε διαφορετική μορφή από την κλασική της, είναι μέσα
στο (νηστίσιμο) μπισκότο. Πάντα προσέχουμε και βάζουμε τα κόλλυβα στο ψυγείο. Ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες που οι θερμοκρασίες είναι υψηλές
και το στάρι μπορεί πολύ εύκολα να ξινίσει και να γίνει άκρως επικίνδυνο.
Για μια σουπιέρα κόλλυβα : 250 γρ σιτάρι αποφλοιωμένο, ¼ ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο αλλά και 1 φλιτζάνι αμύγδαλα
ασπρισμένα και χοντροκομμένα, 1 φλιτζάνι καρύδια χοντροκομμένα, 1 κ. σ. σουσάμι καβουρδισμένο στο αντικολλητικό τηγάνι μα και 1 φλιτζάνι
σπόρους ροδιού κι 1 φλιτζάνι σταφίδες ξανθές και μαύρες, 1 κ. γ. κανέλα σκόνη, 1 κ. γ. σπόρους γλυκάνισου, 1 φλιτζάνι ινδοκάρυδο,
2 φρυγανιές τριμμένες αλλά και ½ πακέτο μπισκότα τύπου Digestive τριμμένα.
Κανονικά πρέπει όσο βάρος έχει το στάρι πριν το βράσουμε, τόσο πρέπει να είναι τα υπόλοιπα υλικά. Ωστόσο σε τόσο μικρές ποσότητες αυτό δεν είναι τόσο εύκολο.
Για το στόλισμα μπορούμε να βάλουμε : ινδοκάρυδο, αμύγδαλα ασπρισμένα, καρύδια, ρόδι, μαϊντανό ή κανέλα σκόνη.
Προσωπικά αποφεύγω τη ζάχαρη (κρυσταλλική και άχνη) για τους λόγους που ανέφερα παραπάνω.
Ψυχοσάββατα 2024 και κόλλυβα – Συνταγή από την Αναστασία μας…
Εκτέλεση
Το πιο δύσκολο είναι το βράσιμο του σταριού. Βάζουμε το στάρι σε νερό από το προηγούμενο βράδυ. Το πρωί το βράζουμε μέχρι να δούμε ότι σκάζει ο σπόρος.
Σουρώνουμε και βάζουμε σε λευκή πετσέτα να στεγνώσει. Μετά από 1 ώρα καλύπτουμε με χαρτί κουζίνας και έτσι το στεγνώνουμε.
Αν θέλουμε να το χρησιμοποιήσουμε και στο στόλισμα κρατάμε λίγο στην άκρη και το υπόλοιπο το βάζουμε σε λεκανάκι.
Ο μαϊντανός είναι το πρώτο υλικό που θα μπει στο σκεύος που θα βάλουμε τα κόλλυβα για να τα πάμε στην εκκλησία και μάλιστα μπαίνει σε σχήμα σταυρού.
Χρησιμοποιούμε μια μικρή ποσότητα για να φτιάξουμε το σταυρό και τον υπόλοιπο τον ρίχνουμε μαζί με όλα τα άλλα υλικά στο λεκανάκι με το στάρι.
Ανακατεύουμε καλά. Ρίχνουμε με προσοχή τα κόλλυβα στο σκεύος κουταλιά κουταλιά για να μην χαλάσει ο σταυρός από το μαϊντανό στον πάτο του.
Στρώνουμε την επιφάνεια με τη βοήθεια λαδόκολλας, αν θέλουμε βάζουμε το στάρι που έχουμε κρατήσει και στολίζουμε κατά βούληση,
κάνοντας απαραίτητα ένα σταυρό στο κέντρο. Ένας απλός τρόπος για να δημιουργήσουμε το σταυρό είναι να φτιάξουμε ένα στένσιλ με χαρτί και να σχηματίσουμε
το σταυρό με κανέλα τριμμένη. Ένας άλλος πολύ εύκολος τρόπος είναι να βάλουμε αμύγδαλα στη σειρά.
Τα κόλλυβα τα πάμε την παραμονή του Ψυχοσάββατου στον εσπερινό ή ανήμερα στη Θεία Λειτουργία μαζί με τα ονόματα των ανθρώπων
που θέλουμε να μνημονεύσουμε με την ευχή να έχουν καλή ανάπαυση οι ψυχές τους. Και εμείς καλή αντάμωση…
Ψυχοσάββατα 2024 και κόλλυβα – Συνταγή από την Αναστασία μας.
